شیوه مطالعه زیست شناسی

⏮ نقشه راه موفقیت تحصیلی/22⏭

         ✍️#قاسم_محمودی

   🌺شیوه مطالعه زیست شناسی🌺

• تعداد سؤال‌ها و زمان هر سؤال در كنكور چقدر است؟

• از هر مبحث چند سؤال طراحي مي‌شود؟

این درس را چند ساعت وقت بگذارم؟

• 25 الی 30 ساعت در هفته زیست‌شناسی می‌خواندم؛ با این وجود، من هر سه کتاب زیست‌شناسی را فقط سه بار خواندم. (رتبه1تجربی- (ایزدیار احمدی نژاد).
• در کل به طور میانگین هفته‌ای ۲۰ساعت به مطالعه زیست‌شناسی اختصاص می­دادم. (رتبه 1 تجربی97- امیررضا براتی).
• روزهايی که مدرسه نداشتم، چهار ساعت (دو ساعت صبح و دو ساعت غروب) و در روزهای مدرسه دو ساعت مي­ خواندم. (رتبه6 تجربی96- یاسمن میر). هر روز حداقل دو تا چهار ساعت به مطالعه زیست اختصاص دادم و با بررسی سوالات کنکور سنوات گذشته در مباحث توانستم خط فکری ام را در مورد سوال ها اصلاح کنم. به نظر من در زیست شناسی ابتدا باید مطالعه عمیق داشت و سپس تست زنی کرد(رتبه7 تجربی99- سارا احمدی).

نحوه مطالعه و یادگیری زیست

روش اول: نحوه مطالعه‌ام، برخلاف عده‌ای از داوطلبان یا مدرسان کنکور، ترکیبی نبود؛ چون در درس زیست‌شناسی، بی‌نهایت حالت ترکیب وجود دارد و بیشتر باعث گیج­ شدن داوطلب می‌شود. به نظر من باید مباحث را به خوبی درک کرد و ترکیب مطالب را سر جلسۀ آزمون انجام داد. برای انجام این کار، لازم است که متن کتاب را دقیق فهمید و به مباحث درسی عمق بخشید؛ نه اینکه طوطی­ وار آنها را حفظ نمود. (رتبه1تجربی98- (ایزدیار احمدی نژاد).

روش دوم:: روشم برای مطالعۀ درس زیست‌شناسی هم به این صورت است که حاشیه‌نویسی می‌کنم و هنگام مطالعه، مطالبی را که با آن مبحث مرتبط است و به ذهنم می‌رسد یادداشت می‌کنم. این روش باعث شده در این درس قوی‌تر شوم. (رتبه 9 تجربی98- سیاوش کیانپور).

روش سوم:: اولین نکته این است که باید کتاب را با کاغذ اضافی سیمی‌کرد و زیر کلمات مهم زیست‌شناسی را خط کشید. از شکل‌ها نیز  نکته در آورد و نوشت و به شکل‌ها دو سه دقیقه نگاه کرد و دید که هر خط چه چیزی را نشان می‌دهد؛ برای مثال، باید داوطلب هر بخش عکس اسکلت در کتاب یازدهم را بررسی کند. انجام این کار، به نظام ذهنی داوطلب کمک می‌کند و وقتش کمتر گرفته می‌شود. ضمناً نکته‌های ترکیبی هم باید نوشت؛ برای مثال، مباحث جانوری در فصل‌های مختلف کتاب دهم ، یازدهم و دوازدهم پخش شده است. داوطلب باید اینها را به  هم ربط بدهد و در یک جا بنویسد.من، با اینکه می‌دانستم پیش‌خوانی مهم است، اما نمی‌رسیدم که درس‌ها را پیش‌خوانی کنم، ولی زیست‌شناسی استثناء بود و آن  را پیش‌خوانی می‌کردم. یک روز قبل از مدرسه متن‌ها را می‌خواندم تا ذهنیتی نسبت به آن متن‌ها پیدا کنم. قطعاً باید بیشترین وقت را برای زیست‌شناسی گذاشت و تست زد. من حدود 4500 تست زیست‌شناسی در سال دوازدهم حل کردم. (رتبه1 تجرب99-سید امیر سید شنوا).

روش چهارم: اول متن کتاب زيست‌شناسی را روزنامه ­وار مي­خواندم و بعد تست مي­زدم و نکات تست را در حاشيه درس مي­ نوشتم و دفعات بعد، قبل از حل دوبارۀ تست، متن کتاب را، همراه با نکاتی که يادداشت کرده بودم، مي ­خواندم. اين روش، خيلي مؤثر بود. کلاً اينکه فقط متن کتاب را بخوانيم، اثر ندارد و به نظر من بهتر است که جملات را در قالب «صحيح» و «غلط» خواند يا يک مجموعه از نکات دام‌دار را مشخص کرد و براي يک مجموعه از نکات زيست‌شناسی که رويش تاکيدمي­شود، اهميت بيشتری قائل شد. همچنين لازم است که مباحث زيست‌شناسي را به صورت ترکيبي خواند؛ براي مثال، وقتي مبحث گياهی را می خوانيم، مباحث گياهي هر سه پایه را در کنار هم بخوانيم و نکات مهم آنها را مشخص و مرور کنيم؛ چون بعضی از مثال‌های کتاب مثل «شارش» آن قدر مهم است که بايد هربار نکاتش به صورت جملات «صحيح» و «غلط» يا در تست­هاي کنکور، مرور شود. نکته ديگر استثناءها هستند که من در حاشيۀ هر درس اضافه مي­کردم و در تست ­ها هم اهميت بسيار دارد. نکته ­های مهم تست­ ها را وارد کتابم مي­کردم و در نتيجه، هر بار که متن کتابم را مي­ خواندم، علاوه بر متن کتاب، همۀ نکات تست برايم مرور مي­شد (رتبه6 تجربی96- یاسمن میر).

روش پنجم: سه اصل مهم در مطالعه زیست عمیق ­خوانی، مفهومی خوانی و ترکیبی­ خوانی است (رتبه10 تجربی98- امید قیسوندی).

عمیق خواندن: بگذارید با یک مثال از کتاب درسی موضوع را برای‌تان روش کنم. مثلاً در فصل ۳ پایه دهم در مورد حشرات می‌خوانیم که «سیستم تنفسی حشرات از تعدادی لوله‌های درونی به نام نای تشکیل شده است. شاخه‌های نای در سراسر بدن منشعب هستند. تبادل گازهای تنفسی از این انشعابات با سلول‌های بدن به طور مستقیم و بدون نیاز به همکاری دستگاه گردش مواد صورت می‌گیرد». بیایید با هم این قسمت از کتاب درسی را از لحاظ عمیق خواندن بررسی کنیم. در متن کتاب اشاره شده «تعدادی لولۀ درونی» یعنی دانش‌آموز دقیقاً باید با تفکّر طراح سؤال به متن کتاب درسی نگاه کند. ممکن است طراح به جای واژۀ «درونی» واژۀ «بیرونی» را قراردهد؛ بنابراین کسی که متن را به‌دقت نخوانده در چنین تله‌هایی خواهدافتاد. یا مثلاً گفته لوله‌‌ها، دقت کنید حتی باید دقیقاً به این «ها» نیز توجه داشته باشید. ممکن است طراح به جای «لوله‌ها» بگوید «یک لولۀ درونی». هم‌چنین در عبارت بالا، واژه‌های «نای»، «در سراسر بدن»، «به طور مستقیم» و نیز «بدون نیاز به همکاری دستگاه گردش مواد» بسیار بسیار مهم است. می‌توانید هنگام مطالعه با استفاده از خودکار‌های رنگی گوناگون آن‌ها را مشخص کنید. مثلاً برای قید‌ها رنگ قرمز، برای شکل‌ها و زیرنویس‌های آن‌ها رنگ سبز و برای متن کتاب درسی و توجه به واژه‌های این‌چنینی نیز رنگ صورتی را انتخاب کرده و های‌لایت کنید.

مفهومی خواندن: شاید طراح سؤال در رابطه با این مطلب تستی طراحی کند که یکی از گزینه‌های آن این باشد: «در ملخ هموگلوبین گاز اکسیژن را به ماهیچه‌های عقبی می‌رساند». کسی که عمیقاً درس را خوانده باشد متوجه می‌شود که این گزینۀ غلطی است؛ زیرا گفته هموگلوبین اکسیژن را حمل می‌کند. در حالی که گفتیم سیستم گردش مواد دخالتی در تنفس جانور ندارد؛ بنابراین شما با اجرای این مرحله، اصل دوم را نیز پشت سر گذاشته‌اید.

ترکیبی خواندن: شما که واژۀ «حشرات» را شنیده‌اید باید تمام نکات ترکیبی آن را هم کار کنید اعم از: داشتن گردش خون باز، فراوان‌ترین و موفق‌ترین جانوران در طول تاریخ زمین، دفع اوریک اسید و...

با رعایت این سه اصل و البته مرور‌های متوالی می‌توان درصد خوبی را در این درس کسب کرد. به هیچ وجه نباید در مطالعۀ زیست زیاده‌روی کنید. کم نیستند دانش‌آموزانی که وقت ریاضی و فیزیک و عربی را برای زیست صرف می‌کنند و این یک اشتباه محض است.

(مرکز مشاوره تحصیلی محمودی 09143099175)

*****************************************************